Een rechtspersoon zonder baten kan ingevolge de wet op een vereenvoudigde wijze worden ontbonden, zelfs als de rechtspersoon nog wel schulden heeft. In de praktijk wordt dit ook wel de turboliquidatie genoemd. De wetgever heeft in 2023 wetsvoorstel tot wijziging van de wettelijke bepaling omtrent turboliquidatie ingediend, welke wet is aangenomen. Onlangs heeft de wetgever aangekondigd dat deze tijdelijke wet wordt verlengd. In dit blog leest u daar alles over.
Algemeen
In het huidige wettelijke systeem bestaan er twee wijzen van ontbinding: de turboliquidatie en de formele ontbindingsprocedure. De formele ontbindingsprocedure kent een aantal wettelijke vereisten zoals bijvoorbeeld een verzetstermijn van twee maanden en publicatie in een landelijk dagblad. De formele ontbindingsprocedure dient te worden gevolgd als de rechtspersoon (mogelijk) baten heeft.
Indien een rechtspersoon op het moment van het ontbindingsbesluit geen baten heeft, houdt hij dan op te staan. De formele vereisten vinden alsdan geen toepassing en de rechtspersoon kan worden uitgeschreven bij het handelsregister. Deze wijze van ontbinding is snel en eenvoudig en wordt in de praktijk aangeduid als ‘turboliquidatie’. Meer informatie over deze wijze van ontbinding kunt u lezen in het volgende blog: Turboliquidatie van rechtspersonen.
‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’
Redenen voor de wet
Mede gezien het feit dat een rechtspersoon met schulden de turboliquidatie kan toepassen, bestaan er zorgen over misbruik van deze regeling. Aangezien de rechtspersoon automatisch wordt ontbonden bij het ontbreken van baten, hoeft de rechtspersoon geen verantwoording af te leggen aan eventuele schuldeisers. Indien een schuldeiser zich wil verhalen op de rechtspersoon, kan het zijn dat deze niet meer bestaat. De wetgever is van mening dat een verbetering van de regeling gewenst is.
Doelen van de wet
De wet poogt de transparantie te vergroten, de positie van schuldeisers te verbeteren en misbruik van de regeling te bestrijden. Dit alles zou het vertrouwen in de toepassing van de turboliquidatie moeten vergroten.
Hoofdlijnen de wet
De wet bevat een verplichting voor besturen om – bij gebruikmaking van de turboliquidatie – bepaalde gegevens openbaar te maken, met name betreffende de financiën. Daarbij kan aan bestuurders een bestuursverbod worden opgelegd. Tot slot vergroot de wet de mogelijkheden van schuldeisers inzage te verkrijgen. Hierna wordt uitgelegd hoe dit wordt vormgegeven.
Verantwoordings- en bekendmakingsverplichting bestuur
Als er sprake is van een rechtspersoon zonder baten, dient nog altijd een besluit te worden genomen tot ontbinding. Naast dit besluit is de rechtspersoon – onder de werking van de wet – tevens verplicht bepaalde stukken te deponeren bij het handelsregister. Dit betreffen de volgende stukken:
- de jaarrekening over het boekjaar waarin de vennootschap wordt ontbonden en het voorgaandeboekjaar als daarover nog geen jaarrekening openbaar is gemaakt;
- een toelichting waaruit de oorzaak van het ontbreken van baten blijkt;
- het bestaan van schulden en – als daarvan sprake is – op welke wijze het vermogen is afgewikkeldvoorafgaand aan de ontbinding.
Deze stukken dienen binnen veertien dagen na het genomen besluit te worden gedeponeerd.
Tevens heeft het bestuur de verplichting om schuldeisers in te lichten. Deze kennisgeving dient schriftelijk te geschieden. Niet-naleving wordt strafbaar gesteld in de Wet op de economische delicten. Daarbij dient de rechtspersoon alsnog bij het handelsregister een jaarrekening over het lopende boekjaar en een jaarrekening over het voorgaande boekjaar te deponeren.
Bestuursverbod
Kortgezegd houdt het bestuursverbod in dat een bestuurder wordt uitgeschreven bij het handelsregister en de komende vijf jaren niet mag optreden als bestuurder.
Het bestuursverbod betreft twee onderdelen:
- een nieuwe regeling die het mogelijk maakt voor het Openbaar Ministerie (hierna: OM) om een bestuursverbod te verzoeken bij malafide ontbindingen;
- een wijziging van de bestaande regeling in de Faillissementswet.
Bij de ontbinding zonder baten wordt het bestuursverbod uit de Faillissementswet tevens van toepassing verklaard. Daarbij kan ook het OM een verzoek doen tot een bestuursverbod.
Inzagerecht
Het inzagerecht geldt voor schuldeisers in het geval het bestuur de verantwoordingsplicht niet nakomt. Naast de strafbaarstelling in de Wet op de economische delicten en het bestuursverbod kunnen schuldeisers nagaan of de rechtspersoon op correcte wijze is beëindigd en of het vermogen juist is afgewikkeld. De schuldeiser krijgt het recht om de bewaarde administratie in te zien. Let wel, dit geldt alleen indien het bestuur bepaalde stukken niet heeft gedeponeerd. Daarbij kan het bestuur gehouden zijn de kosten die hiermee zijn gemoeid te vergoeden.
Evaluatie
De wet is sinds 15 november 2023 van kracht. Sindsdien heeft een evaluatie van de wet plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat de wet haar doelen grotendeels bereikt. De staatsecretaris is om die reden voornemens om deze tijdelijke wet in een permanent jasje te gieten. De wet in ieder geval wordt in ieder geval tot 15 november 2027 verlengd, waarbij de verwachting is dat deze wet permanent van kracht wordt.
Conclusie
De Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie verbetert de positie van schuldeisers en geeft de turboliquidatie een beter imago. In de praktijk leidt dit tot meer eisen waaraan dient te worden voldaan alvorens een vennootschap - ook op vereenvoudigde wijze - kan worden ontbonden. De wet is van kracht en inmiddels is bekendgemaakt dat de werking van de wet met twee jaar wordt verlengd, aldus ten minste tot 15 november 2027.